Bí quyết nuôi dạy con theo tinh thần Phật giáo
Có nhiều cách dạy con theo những cách khác nhau. Tuy nhiên gần như không có một cuốn sách nào dựa trên nền tảng nguyên lý Phật giáo. Nuôi dạy con bằng trái tim của một vị Phật là cuốn sách đầu tiên dựa trên cốt lõi của triết học Phật giáo: từ bi và trí tuệ. Hai nền tảng này sẽ song hành cùng chúng ta trong hành trình cùng con.
Cuốn sách được chia ra hai phần chính:
- Phần 1 lý giải tại sao chúng ta nên nuôi dạy con bằng trái tim của một vị Phật
- Phần 2 hướng dẫn ta từng bước để thực hành. Tuy nhiên, trong giới hạn của bài blog này, chúng ta sẽ chỉ đi qua những điểm chính của cuốn sách. nếu muốn tìm hiểu kỹ thêm, bạn có thể nghe sách “Nuôi Dạy Con Bằng Trái Tim Của Một Vị Phật" trên ứng dụng sách nói Fonos.
Thế nào là phong cách Nuôi Dạy Con Bằng Trái Tim Của Một Vị Phật?
Có rất nhiều phong cách nuôi dạy con khác nhau tùy vào bối cảnh của cha mẹ. Có phong cách độc đoán khi cha mẹ thiết lập ra những quy tắc rõ ràng, điều gì được phép làm và không được làm. Ngược lại với phong cách độc đoán là phong cách dễ dãi. Một số cha mẹ chọn phong cách này là một phản ứng khi họ lớn lên trong sự nghiêm ngặt, độc đoán của cha mẹ. Một lí do khác mà cha mẹ có thể chọn vì những áp lực và căng thẳng và không có năng lượng để đưa ra quy tắc cho con cái.
Có phong cách dân chủ tập trung vào việc dạy đứa trẻ chịu trách nhiệm. Cha mẹ có sự khen thưởng rõ ràng cho con. Đây là một phong cách hỗ trợ rất nhiều cho sự phát triển của con cái. Hầu hết các con của những phụ huynh thuộc phong cách này có khả năng thích nghi tốt và tự tin.
Vậy phong cách Nuôi Dạy Con Bằng Trái Tim Của Một Vị Phật là như thế nào? Phong cách này có bước tiến gì so với phong cách dân chủ?
Trong phong cách dân chủ có hình phạt và khen thưởng rõ ràng thì phong cách Nuôi Dạy Con Bằng Trái Tim Của Một Vị Phật tập trung vào việc giúp con biết được con chính là người kiểm soát cuộc đời mình và hỗ trợ để con phát triển tâm Phật. Cha mẹ sẽ là người hỗ trợ và trao quyền cho con. Phong cách nuôi dạy con này như lúc đầu nhắc tới sẽ xoay quanh hai nguyên lý chính là từ bi và trí tuệ. Phát triển dựa trên hai nguyên lý này thông qua xây dựng sự kiên nhẫn và sự hiểu biết của chính mình.
Phát triển sự kiên nhẫn và sự hiểu biết của chính mình
Khi con có hành động không phù hợp, khi chúng làm tất cả mọi thứ để ta phát điên lên thì điều chúng ta cần có chính là sự kiên nhẫn. Phật giáo chỉ cho ta nhiều cách để phát triển sự kiên nhẫn. Đó là hiểu được vô thường, tánh không và chánh niệm để thực hành kiên nhẫn. Ba yếu tố này liên quan và bổ trợ cho nhau. Kiến thức về vô thường và tánh không cho phép chúng ta khéo léo thực hành chánh niệm. Điều này dẫn đến sự kiên nhẫn và phát triển tình yêu từ ái bên trong.
Những khái niệm trên chúng ta sẽ được tìm hiểu sâu hơn trong cuốn sách. Hiểu được bản chất của vấn đề chúng ta sẽ nhìn con trẻ đúng như bản chất của chúng chứ không phải dựa theo cảm xúc của chúng ta khi đối diện với những hành động không phù hợp của con cái.
Giao tiếp từ ái với con trẻ: khích lệ nhưng không khen ngợi
Giao tiếp từ ái giúp cho con cái chúng ta, dù là trẻ sơ sinh hay tuổi niên thiếu, đều cảm nhận được yêu thương, được quý trọng và khi cảm nhận được điều đó, chúng sẽ:
- Cảm thấy hạnh phúc hơn
- Có thể nghĩ cho bản thân
- Có thể đưa ra quyết định
- Lạc quan hơn
- Tự tin hơn để thử những điều mới
- Có trách nhiệm hơn
- Từ bi - quan tâm và giúp đỡ người khác
- Có thể hiểu Pháp
Vậy một trong những kỹ năng để ta có thể giao tiếp từ ái với con trẻ là kỹ năng phản hồi và tự khích lệ bản thân. Điều này không giống với sự khen ngợi. Trong cuốn sách sẽ không khuyến khích sự khen ngợi, đặc biệt khi sự khen ngợi nói về cha mẹ “hài lòng", “hạnh phúc" hay “thích” những gì trẻ đã làm. Việc này nhấn mạnh vào cách ta cảm nhận những gì trẻ làm và con trẻ sẽ học cách làm hài lòng cha mẹ.
Đức Phật dạy, hãy để trẻ nhận thức rằng hạnh phúc là sự hài lòng bắt nguồn từ bên trong chứ không phải từ bên ngoài.
Khen ngợi có thể làm giảm sự tự tin. Một nghiên cứu về những ảnh hưởng của việc khen ngợi cho thấy những đứa trẻ được giáo viên khen ngợi khá nhiều thường hay do dự khi trả lời, có xu hướng thích trả lời bằng âm điệu nghi vấn.
Hơn thế nữa, khen ngợi có thể huỷ hoại động lực. Trẻ thường sẽ làm một điều chỉ vì niềm vui. Khi chúng được khen ngợi vì hành vi này, chúng có thể mất hứng thú với hành vi đó. Ví dụ như một đứa trẻ rất thích tô màu. Nhưng khi được cha mẹ khen: “Con tô màu đẹp quá" thì đứa trẻ bắt đầu nhìn bức tranh qua một bức tranh khác. Chúng vui vì được tô màu trên giấy chứ không phải vì tạo ra bức tranh đẹp. Chúng bắt đầu có áp lực tạo ra một bức tranh đẹp để được khen. Lúc này, niềm vui đơn thuần được tô màu sẽ biến mất. Vậy lựa chọn thay thế nào cho việc khen ngợi. Chúng ta hỗ trợ trẻ tự khích lệ bản thân như thế nào? Tác giả Tiến sĩ C.L. Claridge sẽ chia sẻ kỹ hơn trong cuốn sách Nuôi Dạy Con Bằng Trái Tim Của Một Vị Phật.
---
Nuôi dạy con không phải là một công việc dễ dàng. Nhưng việc nuôi dạy con cung cấp cho chúng ta một phương tiện hoàn hảo để thực hành lòng từ bi với chính mình. Phương pháp Nuôi Dạy Con Bằng Trái Tim Của Một Vị Phật là giải pháp cho các bậc cha mẹ.
Để hiểu sâu hơn phương pháp này, một bài blog là không đủ để nói hết những điều cần thực hành. Nếu bạn muốn áp dụng theo phương pháp này và nghĩ nó phù hợp với mình, cha mẹ có thể tìm hiểu kỹ hơn thông qua cuốn sách “Nuôi Dạy Con Bằng Trái Tim Của Một Vị Phật"
Nếu bạn muốn tặng sách nói này, tham khảo cách tặng quà từ Fonos: https://fonos.vn/qua-tang