5 bài học “gã điên” Elon Musk dạy chúng ta
Từ một cậu bé sinh ra ở Nam Phi, trải qua tuổi thơ đầy biến cố, Elon Musk trở thành tỷ phú tạo ra nhiều đột phá nhất trong giới công nghệ thế kỷ 21. Nổi tiếng với khối tài sản khổng lồ, Elon Musk còn bị gán cho biệt danh “gã điên” khi hết lần này đến lần khác đâm đầu vào những dự án không tưởng như du lịch vũ trụ, ô tô bay, điều khiển bộ não con người,... Rất nhiều tranh cãi đã nổ ra xoay quanh những ý tưởng kinh doanh “điên rồ” này. Tuy nhiên, năm 2009, sự ra đời của mẫu xe Model S chạy điện hoàn toàn do Tesla Motors - một công ty thuộc quyền sở hữu của Elon Musk - thiết kế đã khiến ngành công nghiệp xe hơi thế giới phải ngả mũ. Tiếp đó, những người từng hoài nghi khả năng của Elon Musk cũng dần bị thuyết phục khi Tập đoàn Công nghệ Khai phá không gian SpaceX chuyển một đầu tên lửa mang hàng tiếp tế tới Trạm Không gian Quốc tế (ISS: International Space Station) và đưa nó trở về Trái đất an toàn vào năm 2015.
Đến nay, Elon Musk đã chính thức vượt mặt Jeff Bezos trở thành người giàu nhất hành tinh theo bảng xếp hạng của Bloomberg. Ở Elon Musk có rất nhiều điều đáng để chúng ta học hỏi.
Rút ra từ một trong những cuốn sách nổi tiếng nhất viết về Elon Musk, dưới đây là 5 bài học truyền cảm hứng giúp bạn tiến xa hơn trên con đường khởi nghiệp và kinh doanh của mình.
Không ngừng học hỏi
Khi Elon Musk công bố dự án mang tham vọng chinh phục không gian với chi phí giá rẻ, đa phần mọi người đều nghĩ đây hẳn lại là một trò ném tiền qua cửa sổ của giới siêu giàu. Musk đã thành công với những công ty khởi nghiệp trước đó như Zip2 hay X.com (tiền thân của PayPal sau này). Nhưng hàng không vũ trụ là một câu chuyện khác. Ngay khi SpaceX được thành lập, nó đã phải cạnh tranh với rất nhiều gã khổng lồ như Boeing hay Lockheed Martin của Mỹ. Ở tầm quốc tế, SpaceX phải đọ sức với ngành hàng không vũ trụ của các siêu cường như Nga và Trung Quốc.
Để giành chiến thắng trong một lĩnh vực mới mẻ với mình, Elon Musk cần phải liên tục học hỏi. Ông đã dành nhiều tháng trời tự nghiên cứu về ngành hàng không vũ trụ và nền tảng vật lý học. Ngoài ra, ông còn tích cực học hỏi từ những kỹ sư của SpaceX. Trong cuốn sách viết về Elon Musk của Ashlee Vance, một trong những kỹ sư đời đầu của SpaceX - Kevin Borgan kể lại rằng: “Anh ấy ‘giăng bẫy’ kỹ sư SpaceX và bắt đầu tra vấn về một loại van hay vật liệu chuyên dụng nào đó. Ban đầu mọi người nghĩ Elon Musk muốn thử kiểm tra xem các kỹ sư có hiểu rõ công việc của mình không nhưng rồi chúng tôi nhận ra anh ấy đang cố gắng học hỏi. Anh ấy sẽ đánh đố bạn đến khi nào tiếp thu được 90% những gì bạn biết. Những ai kề cận bên Musk sẽ được chứng kiến khả năng tiếp thu lượng thông tin vô cùng tận của anh ấy - một kỹ năng ấn tượng và quả là ‘đáng sợ’. Sau vài năm điều hành SpaceX, Musk đã trở thành một chuyên gia hàng không vũ trụ đạt đến tầm vóc mà rất ít CEO công nghệ có thể vươn đến trong lĩnh vực tương tự.”
Chúng ta đang sống trong một thời đại mà thế giới chuyển mình nhanh hơn bao giờ hết, do đó kỹ năng cần thiết nhất chính là khả năng học hỏi. Hãy chủ động học hỏi từ những người xung quanh bạn, mọi lúc mọi nơi.
Quản lý tốt thời gian của mình
Mang tham vọng chinh phục những điều tưởng chừng không thể, Elon Musk cùng lúc chịu trách nhiệm điều hành ba công ty lớn. Với SpaceX, một khi công nghệ hoàn thiện, nó sẽ thổi bay mọi đối thủ và loại bỏ một vài trụ cột trong ngành công nghiệp tên lửa. Với Tesla Motors, phương thức sản xuất và buôn bán xe hơi hoàn toàn được đổi mới cùng với việc xây dựng mạng lưới cung cấp nhiên liệu trên toàn thế giới. Thay vì thỏa hiệp dùng hybrid, Tesla nỗ lực chế tạo các loại xe hơi sử dụng nhiên liệu điện khiến người mua phải thèm muốn sở hữu và đẩy xa giới hạn công nghệ. Với SolarCity, Elon Musk góp vốn trong việc cung cấp những tấm pin năng lượng mặt trời cho người tiêu dùng và doanh nghiệp. Trong giai đoạn các doanh nghiệp công nghệ sạch lần lượt phá sản với tần suất đáng báo động thì hai công ty công nghệ sạch lớn nhất thế giới của Musk vẫn “sống khỏe”.
Thách thức đặt ra không ít, vì vậy Elon Musk cần tận dụng và học cách sử dụng thời gian của mình một cách hiệu quả nhất. Musk đã nói:
“Hãy tận dụng 100 giờ để làm việc mỗi tuần. Nếu những người khác dành 40 giờ để làm việc, trong khi con số này của bạn là 100 giờ, thì ngay cả khi làm cùng một công việc, bạn sẽ sớm đạt được kết quả trong vòng 4 tháng thay vì 1 năm như họ”.
Và Musk chính là một con người như vậy, làm việc điên cuồng với 1000% nỗ lực. Thậm chí, hằng năm, Musk còn lập bảng kê chi tiết thời gian bay mỗi tuần để chắc chắn mọi thứ đều trong tầm kiểm soát.
Không chỉ quản lý tốt thời gian của chính mình, Elon Musk còn khéo léo hướng dẫn các nhân viên cách chủ động sắp xếp công việc. Thay vì giao thời hạn: “Anh phải hoàn thành việc này trước 2 giờ chiều thứ Sáu”, Elon Musk sẽ nói: “Tôi biết việc này khó, nhưng tôi cần nó được hoàn thành trước 2 giờ chiều ngày thứ Sáu. Anh làm được không?”. Nếu như người nhân viên nhận việc, họ sẽ cố gắng hoàn thành công việc vì chính họ đã chủ động quyết định thời gian đưa ra có phù hợp không chứ không phải đơn thuần do sếp của họ muốn vậy. Kevin Borgan, một kỹ sư đời đầu của SpaceX, chia sẻ: “Elon Musk dạy chúng tôi về giá trị thời gian, còn chúng tôi dạy anh ấy về tên lửa".
Vững vàng trước khủng hoảng
Năm 2008, khủng hoảng kinh tế trầm trọng tại Mỹ đẩy Tesla đến nguy cơ phá sản. Musk dùng tiền cá nhân đầu tư 40 triệu USD và cho công ty mượn thêm 40 triệu USD nữa. Không phải ngẫu nhiên mà trong năm đó ông trở thành CEO của Tesla khi là người đã cứu vớt sự sống còn của công ty này.
Tuy nhiên, phải vật lộn để duy trì sự phát triển của SpaceX, Tesla và SolarCity khiến Musk gần như kiệt quệ. Đối với Gracias, nhà đầu tư của Tesla, SpaceX và là bạn của Musk, giai đoạn 2008 đã hé lộ cho ông biết thêm về con người Musk : “Những gì anh ấy phải trải qua vào năm 2008 có thể đánh gục bất kỳ ai khác. Nhưng anh ấy không chỉ sống sót, mà còn vẫn làm việc và kiên định”.
Những chia sẻ nói trên của người bạn Gracias được viết trong cuốn sách “Elon Musk:Tesla, SpaceX và sứ mệnh tìm kiếm một tương lai ngoài sức tưởng tượng”. Cuốn sách đã kể lại chi tiết khoảng thời gian tăm tối nhất của Elon Musk. Đến nước Mỹ với hai bàn tay trắng, Elon Musk đã mất một đứa con, có khoảng thời gian bị báo chí và vợ cũ bêu rếu và suýt nữa mất nốt sự nghiệp.
Khả năng kiên định trong khủng hoảng là một trong những điểm mạnh của Musk so với các đối thủ. “Hầu hết mọi người đều trở nên nóng nảy dưới những áp lực”, Gracias cho biết. “Họ sẽ đưa ra những quyết định sai lầm. Nhưng Elon lại cực kỳ lý trí. Anh ấy vẫn có khả năng đưa ra những quyết định rất rõ ràng cho tương lai dài hạn. Càng khó khăn, anh ấy càng làm tốt hơn. Bất kỳ ai từng chứng kiến cách anh ấy vượt qua khó khăn đều sẽ phải khâm phục con người này. Tôi chưa bao giờ thấy ai có khả năng chịu được gian khổ như anh ấy.”
Một lúc nào đó trong cuộc đời ai trong chúng ta rồi cũng sẽ trải qua những khoảng thời gian tăm tối nhất, một trong những yếu tố giúp chúng ta vượt qua thời điểm như thế này chính là sự kiên định. Hãy rèn luyện tinh thần này mỗi ngày và nhanh chóng quay trở lại đường đua như cách Elon Musk đã vượt qua cơn khủng hoảng của đời mình bạn nhé!
Kiên định với những nguyên tắc và quyết đoán trong công việc
Để xây dựng được Tesla, SpaceX với những thành công như ngày hôm nay, Elon Musk không chỉ chọn lọc kỹ lưỡng trong việc tuyển dụng đội ngũ những kỹ sư giỏi nhất mà còn quyết đoán trong việc sa thải những người không phù hợp với nguyên tắc của mình.
Musk thường nói: “Càng trì hoãn việc sa thải bao lâu, càng phung phí nhiều cho quyết định đó bấy nhiêu.” Chính điều đó đã giúp Musk đẩy nhanh tốc độ phát triển của SpaceX. Bất cứ nhà thầu nào từng làm việc với SpaceX cũng kinh ngạc với trí sáng tạo và nhịp độ ở đây.
Tính cách quyết đoán của Elon Musk cũng thể hiện trong cách làm việc. Một lần Musk gửi e-mail thông báo về việc những nhân viên SpaceX đang lạm dụng quá nhiều từ nói tắt tự chế gây ảnh hưởng đến việc giao tiếp hiệu quả, chủ đề của e-mail là “Những từ nói tắt thật tệ hại". Bức e-mail mang giọng điệu rất cứng rắn; điều mà người khác xem là nhỏ nhặt đã được Musk đưa ra với một quan điểm vô cùng dứt khoát tạo sự thuyết phục cao độ.
Tính cách quyết đoán có thể khiến một số người cho rằng Elon Musk độc tài nhưng vẫn có rất nhiều người ngưỡng mộ và trung thành với ông. Kiên định với những nguyên tắc của mình cũng là một trong ba yếu tố một nhà lãnh đạo cần có để chèo lái con thuyền công ty vượt qua sóng gió.
Tắm hằng ngày
Bạn không đọc lầm đâu! Trong phần hỏi đáp trên diễn đàn Reddit, một trong những câu hỏi được nhiều bình chọn nhất dành cho Elon Musk chính là: “Thói quen hằng ngày nào mà ông tin rằng nó sẽ tạo ra tác động lớn nhất trong cuộc sống của mình?”. Và Musk đã trả lời một cách vô cùng đơn giản và ngắn gọn: “Tắm"
Nghe qua thì tưởng chừng đây là một câu nói đùa của Elon Musk. Nhưng nếu suy nghĩ kĩ, thì nó lại rất có cơ sở khoa học đấy nhé. Tưởng tượng mỗi sáng bạn thức dậy, tắm rửa sạch sẽ, mặc bộ quần áo chỉnh tề, thế là tinh thần cũng đã sẵn sàng cho ngày mới. Và khi bạn làm việc ở nhà, cảm thấy năng lượng dần cạn kiệt nhưng vẫn chưa thể giải quyết vấn đề, lúc này chỉ cần đứng dậy và đi tắm. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh những ý tưởng sẽ đến dễ dàng hơn khi chúng ta tắm.
Cách đây 10 năm, những ý tưởng của Elon Musk nghe thật sự rất điên rồ. Nhưng cho đến nay, những công ty của Musk đã làm nên chuyện. Musk đã trở thành một trong những doanh nhân kiêm nhà cải cách vĩ đại nhất mọi thời đại và đang dần chứng minh cho mọi người mình sẽ tạo ra một tương lai ngoài sức tưởng tượng.
Hi vọng những bài học về việc học hỏi không ngừng, cách quản lý thời gian, sự tôi luyện vững vàng trước áp lực, kiên định với các nguyên tắc hay chỉ đơn giản là thói quen đi tắm hằng ngày sẽ truyền cảm hứng cho bạn trong công việc và cuộc sống.
Nếu bạn hứng thú với những câu chuyện của các tỷ phú nổi tiếng, hãy tham khảo hai sách nói về hai ông trùm ngành thương mại điện tử: “Jeff Bezos và Kỷ nguyên Amazon” và “Thế giới Alibaba của Jack Ma”. Bạn có thể nghe thử chương 1 của sách hoàn toàn miễn phí.
Hãy thử giải câu đố này nếu bạn muốn ứng tuyển vào công ty SpaceX.
Với những thành tựu to lớn , SpaceX trở thành môi trường làm việc đáng khao khát của rất nhiều kỹ sư. Để gia nhập SpaceX, các ứng viên phải trải qua những vòng tuyển dụng vô cùng gắt gao, phần thưởng dành cho những người lọt vào vòng trong là cơ hội trực tiếp gặp Musk và được ông phỏng vấn.
Giai đoạn đầu, đích thân Elon Musk đã phỏng vấn gần như từng người trong số 1.000 nhân viên đầu tiên của SpaceX, bao gồm cả vị trí lao công và kỹ thuật viên. Một trong những câu hỏi ông dành cho ứng viên là:
“Anh đang đứng trên bề mặt Trái đất. Anh bước 1.609m về phía Nam, 1.609m về phía Tây, và 1.609m về phía Bắc. Nhưng cuối cùng anh vẫn đứng nguyên tại chỗ chỗ ban đầu. Vậy anh đang đứng ở đâu?”.
Hãy thử dừng một chút và nghĩ câu trả lời của bạn nhé!
Và câu trả lời là Bắc Cực.
Chúc mừng bạn nếu bạn đã trả lời đúng. Nhưng đó chưa phải là điểm dừng, Musk sẽ hỏi tiếp: “Còn ở đâu khác?”. Câu trả lời là một điểm nào đó gần Nam Cực. Sau đó, Musk vẫn đưa ra những câu hỏi khác cho tới khi tìm được ứng viên còn lại cuối cùng. Không quan trọng câu trả lời mà cách giải quyết vấn đề mới là điều Elon Musk quan tâm.